Gisterenochtend ging het er nogal wild aan toe in whatsapp groep van de klas van een van mijn dochters. De buitenschoolse opvang staakte gisteren (again). Donderdagavond is een medewerker wellicht tot laat in de avond bezig geweest om alle ouders persoonlijk hiervoor op te bellen. Een e-mail om zeven uur 's avonds viel ook nog in de bus.
De boodschap in het kort: zoek het zelf uit.
Deze maand is het de derde keer. Vorig schooljaar minimaal tien keer.
En dus kwam de ochtendkoffie vergezeld met een hevig oplichten van mijn gsm. Gefrustreerde woorden van gefrustreerde ouders. Elk met zijn en haar mening. Alleenstaande ouders, ouders in co-ouderschap zonder grootouders die mee zorg kunnen opvangen, ouders zonder netwerk. Ouders die het opnemen voor het stakende personeel. Ouders wiens empathie op is; de gevolgen voor hun persoonlijk en professioneel leven wegen in de weegschaal meer door dan het (ook aanwezige) begrip.
De moeder die ik ben las de berichten. De therapeut die ik ook ben las die ook. En die laatste maakt zich zorgen. Het gaat met veel ouders niet goed. Het water staat ze aan de lippen. Financieel, sociaal, mentaal. De bitsige ondertoon en onrust in deze whatsapp groep laat het voelen.
Mentale gezondheid is geen populair onderwerp. We hebben het liever of filters die ons er allemaal als de Kardashians laten uitzien dan over de onderliggende problematiek die ons die filter doet gebruiken.
Ik zie steeds meer moeders die kampen met stress, burn-out, angst, depressie en andere mentale gezondheidsproblemen. Moeders die onzeker zijn over hun moederschap, zichzelf ergens onderweg soms zijn verloren. En de huidige situatie met steeds opnieuw sluitende kinderopvang of buitenschoolse opvang draagt hier alleen maar aan bij.
De mentale impact op moeders is reëel. Hoe zich dat uit daar heb ik het zo meteen over.
Op vaders is er overigens evenzeer een impact; maar toch veelal moeders. Je weet wel: iets met meer verdienen en oude rollenpatronen)
Het goede nieuws: wij, moeders, zijn niet geheel machteloos. Er zijn heus dingen die we kunnen doen om te voorkomen dat we er straks mentaal allemaal onderdoor gaan.
Wat er is gebeurd
Een jarenlange onder investering in zowel mensen als structuren zorgt vandaag voor een immens tekort in de kinderopvang en buitenschoolse opvang. Zorgbegeleiders zijn op. Fysiek en mentaal op. En hun bankrekening... jij en ik weten ook hoe het daar ongeveer mee gesteld is.
Een al jarenlange druk op vrouwen die moeder werden: die werkt alsof ze geen kinderen heeft + die moedert alsof ze geen werk heeft + in een maatschappij waarin mensen amper nog een netwerk hebben om op terug te vallen + die voornamelijk schermgewijs met anderen contact heeft = ouders (al helemaal ouders van jonge kinderen) zijn mentaal op, hebben vaak fysieke klachten en hun bankrekening beschikt niet over twee, drie maanden nettoloon op overschot voor tegenslagen.
Wat het gevolg is
De druk om te werken, de kinderen op te voeden, relaties te onderhouden, sociaal te zijn en er ook nog eens goed uit te zien, is torenhoog. Gevoelens van van falen en onzekerheid zijn vaak goed weggestopt maar heel erg aanwezig. En als dan ook nog eens de buitenschoolse opvang staakt... Tja, dan valt een belangrijke schakel weg, wordt de druk nog groter en gaat het al eens roeren in menig ouder whatsapp groep.
De mentale impact van stakingen op ouders is (samen met alle andere verwachtingen van moeders) groot; of we dat nu graag lezen of niet:
Stress en angst: Onverwachte stakingen kunnen leiden tot stress en angst, vooral als je niet weet hoe je in godsnaam deze keer de kinderen weer moet opvangen of als jij je bovendien zorgen maakt over het weer eens niet kunnen gaan werken (verhoging financiële druk en soms dreigende armoede) of weg blijft van belangrijke verplichtingen.
Boosheid en frustratie: Als je regelmatig te maken hebt met stakingen (een dienstverlening waarvoor je ook netjes op tijd een bijdrage betaald), kan je dat uitermate boos en gefrustreerd maken. Je gaat je mogelijks machteloos voelen om er iets aan te doen en gaat je afvragen waarom de kinderopvang zo vaak staakt. "Staat het je niet aan? Ga dan ander werk zoeken", denk je misschien wel. Helaas zou dat wel eens kunnen betekenen dat er dan helemaal niemand meer is op de kinderopvang. Het is een complexe zaak. Dat is het meestal. Maar je gevoel van machteloosheid is vaak groot én reëel.
Schuldgevoelens: je kan je als moeder ontzettend schuldig voelen als je niet in de mogelijkheid bent om je kinderen op te vangen; vooral als je belangrijke verplichtingen hebt. Je kan je ook schuldig voelen als je je kinderen moeten meenemen naar je werk, je ze voor de -tigste keer bij je ouders moet afzetten of als je werkelijk geen andere opvangmogelijkheden hebt.
Verlies van vertrouwen: je kan je vertrouwen in de kinderopvang verliezen als deze regelmatig hun diensten sluiten.
Vermoeidheid en uitputting: Constante onzekerheid over de kinderopvang kan leiden tot vermoeidheid en uitputting bij jou en je partner. Je moet steeds nieuwe plannen maken en alternatieve opvang regelen, wat veel energie en tijd kan kosten.
Gevoel van falen: Je wil én de beste professional zijn én de best mogelijk moeder én de beste partner én de best mogelijke vriendin én de best mogelijke zus, dochter, kleindochter, tante en meter... en niets daarvan lijkt echt te lukken omdat je de hele tijd brandjes aan het blussen bent en het gevoel hebt niets naar behoren kan doen.
Eenzaamheid en isolatie: vriendschappen kunnen onder druk komen te staan, partnerrelaties onder hoogspanning door de drukte en verplichtingen.
Om het nog wat vollediger te maken ("beter" zou slecht gekozen zijn) kan ik niet anders dan dit nog toevoegen.
Andere gevolgen van langdurig onderhevig zijn aan stressvolle situaties
Fysieke gezondheidsproblemen: Langdurige stress kán leiden tot een verhoogd risico op fysieke gezondheidsproblemen, zoals hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, chronische vermoeidheid, en spijsverteringsproblemen, allergieën en intoleranties.
Relatieproblemen: steeds weer moeten schakelen, te vak één iemand die het werk moet laten kan je relaties onder druk zetten, met je partner, kinderen, (schoon)ouders en vrienden.
Werkprestaties: de stress rond opvang kan leiden tot verminderde productiviteit, een verminderde concentratie, en een hoger ziekteverzuim.
Financiële stress: Als gevolg van het missen van werk of het moeten betalen voor alternatieve opvang, kan financiële stress toenemen.
Verminderde kwaliteit van leven: De langdurige stress kan leiden tot een verminderde kwaliteit van leven, waardoor ouders minder plezier en voldoening ervaren in hun dagelijks leven.
Als je nog steeds aan het lezen bent (merci) dan denk je wellicht:
'Nou, hier word ik nu niet bepaald vrolijk van'. In alle eerlijkheid: ik ook niet.
Ik kan je hier twee dingen over zeggen:
Niet alle ouders ervaren deze gevolgen (oef).
Er zijn heel veel, heel erg veel ouders rondom jou die wel geconfronteerd worden met de mentale impact en/of andere gevolgen vandaag.
Ik begrijp dat het niet fijn is om dit te lezen. Het nieuwsbericht over een tiktokfilter die je er instant als een beautyqueen laat uitzien is aangenamer om lezen.
Maar het is de realiteit. Ons leven in deze welvarende Westerse maatschappij heeft ook een duistere kant.
Wat je wél kan doen
Misschien wel het allerbelangrijkste dat ik je kan vertellen: als jij je voelt zoals hierboven beschreven, dan is dit heel begrijpelijk. Het is best normaal als jij je door deze situatie gestresseerd, onzeker, schuldig, ellendig, kwaad of wat ook voelt.
Het zou niet mogen zijn dat in een welvarend land als België dit probleem zich stelt.
Je bent verre van de enige die zich vandaag zo voelt.
Als je in een situatie zit waar je zelf geen controle over hebt, dan is het enige wat we kunnen doen: onze energie richten op dat wat wél binnen onze mogelijkheden liggen, waar jij en ik wel impact op hebben.
Communiceer met de kinderopvang: Communiceer openlijk en eerlijk met de kinderopvang en vraag hen om hulp bij het vinden van oplossingen. Zij kunnen mogelijk alternatieve opvangmogelijkheden aanbieden of ouders in contact brengen met andere gezinnen die bereid zijn om te helpen.
Vraag schaamteloos hulp: ook al heb je duizend keer om hulp gevraagd. Blijf hulp vragen. Aan familie, vrienden, buren, andere ouders. Veel mensen zijn bereid om te helpen als ze weten dat iemand hulp nodig heeft.
Bespreek met je werkgever of er eventueel flexibele werkregelingen mogelijk zijn waardoor jij je mogelijk al net iets minder gestrest en overweldigd voelt
Maak ondanks alle sh*t en te midden van alle hectiek toch tijd om iets te doen dat jou energie geeft / helpt even te ontspannen. Of dat nu een boek lezen, yoga, hardlopen, masturberen, koken, met een vriendin een wandeling van een kwartier maken, in je ondergoed dansen in de woonkamer is als de kinderen (eindelijk) in bed liggen of een bad nemen is: doe het. plan het in.
Zorg ervoor dat je ondanks alles voldoende uren kan slapen. Slaaptekort is ongeveer de grootste vijand van elke ouder.
Maak gebruik van professionele hulp vóór je helemaal kopje onder gaat. Een extern klankbord kan je helpen om helderheid te krijgen in een situatie die nu misschien een en al mist lijkt.
Gebruik lokale sociale media platforms voor extra handen: gebruik de app Hoplr, de facebookgroep van je buurt of om andere mensen/ouders in de buurt te vinden die mogelijk bereid zijn om te helpen. Ook familiezorg kan helpen een moeilijke periode te overbruggen. Deze platforms kunnen bovendien een interessante manier zijn om nieuwe sociale connecties op te bouwen.
Het moederschap is vaak een prachtige maar enorm zware en veeleisende taak en de druk om te presteren is hoog. Als een cruciale schakel zoals de buitenschoolse opvang staakt, wordt de druk nog groter. Dit is zoals we nu weten niet zonder gevolgen. Van de overheid mogen we verwachten dat ze ervoor zorgen dat er voldoende opvangmogelijkheden zijn, zodat ouders kunnen blijven werken en voor hun gezin kunnen zorgen. Ouders moeten elkaar ondersteunen en niet veroordelen als ze hulp nodig hebben. En elke moeder mag zich geheel normaal voelen als ze het onder de gegeven omstandigheden even niet meer trekt.
Herken jij jezelf in deze tekst? Heb jij ook te maken met de uitdagingen van het moederschap en de druk die daarbij komt kijken? Meer nog, weet je soms niet meer van welk hout pijlen maken of blijven sommige vragen onbeantwoord in je hoofd dwalen? Dát is namelijk een punt waar het tijd is om een volgende stap te zetten. Plan dan nu een gratis eerste gesprek in als je een klankbord zoekt.
Ik heb als therapeut en coach niet de skills om te toveren. Maar ik beluister graag je verhaal en vraag en bekijk graag samen met jou hoe je minder last kan hebben van de moeilijkheden waar je vandaag mee geconfronteerd wordt.
In tussentijd: trek uw zwemvest aan. Geef er anderen ook een. Samen is veel mogelijk.