Er komt een punt waarop mijn woede niet meer alleen mijn eigen strijd is, maar een stem die breekt door eeuwenoude muren van onrecht. Met de terugkeer van Donald Trump en zijn conservatieve beleid voelt het alsof we in een tijdscapsule belanden, terug naar een wereld waar het patriarchaat het dagelijks leven van vrouwen beheerst. Dit roept een diep onbehagen op, een sluimerende angst dat de klok teruggedraaid wordt naar een tijd waarin vrouwen weinig te zeggen hadden en hun rechten werden bepaald door mannen.
Het patriarchaat — die eeuwenoude structuur waarin mannen de macht en controle behouden, en waarin vrouwen ondergeschikt worden gemaakt — leeft nog steeds. Deze politieke bewegingen laten zien hoe sterk de drang naar die mannelijke dominantie nog is, vaak verhuld als het herstellen van “traditionele waarden.” Freud zei dat mensen hun werkelijkheid deels baseren op wat ze onbewust hebben meegekregen. Die onbewuste drijfveren zijn volgens mij precies wat het patriarchaat voedt: een verlangen naar een bekende orde waarin mannen de leiding hebben en vrouwen gedwongen worden tot gehoorzaamheid en afhankelijkheid.
Onze maatschappij balanceert in 2024 tussen vooruitgang en een gevaarlijke nostalgie. Een verlangen naar “de tijd waarin alles simpeler was” lijkt veel mensen te verleiden, alsof het rollen met spierballen, het heen en weer zwaaien met testosteron , muren bouwen en traditionele genderrollen rust en veiligheid bieden. Maar wat houdt die nostalgie in? Het is een illusie, een verlangen naar een samenleving waarin vrouwen minder vrij zijn en de controle terug bij de (witte) mannelijke autoriteit ligt. In werkelijkheid creëert dat enkel een onderdrukkend systeem dat vrouwen en al wie “anders” is hun autonomie ontneemt.
Lacan (Franse psychoanalyticus en psychiater) leerde ons dat ons verlangen altijd onbevredigd zal blijven, dat we altijd ergens tekortkomen. Het is die onrust die sommige mannen ertoe drijft om de autonomie van vrouwen te beknotten, om terug te keren naar een overzichtelijke wereld zonder “lastige” vrouwen en anderen met wie we zouden moeten delen. Maar voor vrouwen zoals ik, die hun vrijheid en gelijkheid bevochten hebben, voelt die nostalgie als een dreigende terugval. We hebben geen behoefte aan die oude structuur van mannelijke controle; onze stemmen en keuzes zijn net zo legitiem en noodzakelijk.
In een samenleving waar mannen bepalen wat vrouwen wel en niet mogen, vechten we niet alleen voor beleidsveranderingen. Het is dieper dan dat. Het gaat om de angst om opnieuw onzichtbaar te worden gemaakt, om gereduceerd te worden tot een rol zonder stem. Mijn vakgebied, de psychoanalyse leert ons dat we ons verzetten tegen het patriarchaat en machtsmisbruik omdat we niet kunnen geloven in de schijnveiligheid die het ons belooft. Onze werkelijkheid vraagt om bewustzijn en confrontatie met de werkelijkheid , niet om onderwerping aan regels die ons onderwerpen.
En daarom ben ik vastberaden. Tegen iedere poging om onze rechten terug te draaien. Tegen iedere stap richting een wereld waarin mannen alleen de regels bepalen. Tegen iedere poging om vrouwen hun eigen plek en zelfbeschikkingsrecht in de wereld te ontnemen. Deze woede, onze woede, is geen destructieve kracht. Het is de energie die ons vooruit stuwt, ons met elkaar hopelijk verbindt naar een toekomst waar onze stemmen niet alleen gehoord worden, maar ook tellen.
Comments