IVF op latere leeftijd: het voorstel van CD&V voorbij de grens

CD&V stelt voor om IVF tot 47 jaar terug te betalen. Niet alleen het invriezen van eicellen, maar ook de volledige fertiliteitsbehandeling zou toegankelijk moeten blijven tot ver voorbij wat vandaag als medisch gangbaar wordt beschouwd. Het doel: vrouwen de tijd geven om later pas een beslissing te nemen over moederschap. Meer keuze, meer vrijheid, meer controle. Op het eerste gezicht klinkt het als vooruitgang.

Maar is dat het ook?

Het voorstel rond IVF op latere leeftijd van CD&V roept voor mij een fundamentele vraag op: wat als niet alles bedoeld is om opgelost te worden? Wat als er grenzen bestaan die iets zeggen over het mens-zijn zelf – over verlies, over tijd, over het feit dat niet elk verlangen vervuld hoeft te worden?

Mijn werken met mensen vertrekt precies vanuit dat punt: de mens is geen perfect plan, geen project dat vroeg of laat moet slagen. De mens is getekend door een tekort – een fundamentele leemte die geen medische ingreep, geen beleidsmaatregel en geen technologische vooruitgang kan vullen. En dat hoeft ook niet. Want in dat tekort leeft iets van verlangen, van zingeving, van subjectiviteit.

Wat wringt in het voorstel van CD&V is precies die weigering van het tekort. Het schuift de grens steeds verder op, alsof rouw, eindigheid en ‘het niet weten’ vermeden moeten worden. Alsof een vrouw pas volledig geslaagd is als ze alsnog moeder werd – ook al was dat pas op haar zevenenveertigste. Terwijl de realiteit veel complexer is: niet elke vrouw wíl moeder worden. Niet elke vrouw kán het. En dat is geen defect in het systeem.

Toch schuift de norm stilaan op: wat mogelijk is, wordt ook verwacht. Wie het niet doet, heeft blijkbaar niet genoeg geprobeerd. De vrijheid waarover men spreekt, keert zich al snel tegen het subject. Want waar de grens wegvalt, komt de schuld binnen. Had je echt geen kind, of heb je gewoon te snel opgegeven? Verteer dat een keer in een wereld die je al met tig andere schuldgevoelens ook opzadelde.

Laat ons ernaar streven om het tekort niet te overschreeuwen, maar te dragen. Om grenzen te erkennen, niet als falen, maar als structurerend. Want zonder grens is er geen verlangen, alleen een onstuitbare drift naar meer. Een vrouw die géén kind krijgt, is geen mislukt project. Een mens die rouwt om het niet-vervulde, is niet gebroken. Hij leeft.

Misschien is dat wel de échte onvruchtbaarheid van deze tijd: onze onmogelijkheid om het niet-maken, het niet-hebben, het niet-krijgen, te verdragen.

En dat is een veel fundamenteler probleem dan een biologische klok.

---

Rebekka Rogiest is psychoanalytisch georiënteerd therapeut en schrijft over het onzegbare in het leven, vrouw zijn, het moederschap en de liefde. Ze werkt in haar praktijk met vrouwen die verlangen naar meer dan pasklare antwoorden. Meer info via rebekkarogiest.com.